Visie document BluePorts Limburg

Op deze website worden een aantal zaken in verbinding gebracht met elkaar en met de gedachtegang achter Blueports. De bedoeling is dat de verschillende stakeholders inspiratie kunnen putten uit dit samenstel van informatie. Voorts kunnen ze elkaar vinden om ervaringen te delen en uit te wisselen en wellicht samen gaan zoeken naar oplossingen voor de concrete issues waar men tegenaan loopt.

De algemene informatie van deze website is opgebouwd om een gemeenschappelijke context en denkkader te creëren voor de transitie. De transitie naar de nieuwe, circulaire economie en om handvatten te bieden voor concrete acties, zoals die zijn geformuleerd in het rapport “Toekomstbestendigheid Blueports”.

Daartoe zullen we eerst de context schetsen van waaruit de (aanvullende) visie op de (huidige en toekomstige) ontwikkelingen worden gezien. Het is een context, een visie vanuit de principes van de natuur, de zogenaamde “blue economy” en circulaire economie.

• een weergave van de grote thema’s waarvoor industrie, logistiek en maatschappij zich gesteld zien
• basisprincipes voor de transitie naar een nieuwe, circulaire economie
• een beschouwing met betrekking tot de actiepunten uit het rapport “Toekomstbestendigheid Blueports”.

De bedoeling daarbij is om een aanvullend denkkader te scheppen op de inhoud van het rapport en dan vanuit een meer natuurlijk perspectief. Daarover is heel veel kennis aanwezig.

De lineaire economie en het lineaire denkmodel zijn nu nog overheersend bij de maatschappelijke en economische ontwikkelingen. Het aanvullend denkkader biedt aanknopingspunten voor de transitie naar een regio waarin ondernemers, overheid en samenleving samen toegroeien naar een circulaire ontwikkeling en wellicht later de blauwe economie. Daarbij is het wel noodzakelijk, dat er als gevolg van gewijzigde (wetenschappelijke) inzichten, fundamenteel anders gaat denken, van lineair naar circulair c.q. bleu economy.

De Blueport havens zijn van groot belang voor de economie en de werkgelegenheid in Limburg. De havens leveren alleen al wat betreft de watergebonden activiteiten duizenden fte’s aan werk en hebben een directe economische toegevoegde waarde van honderden miljoenen euro’s. Indien ook de niet kade gebonden  bedrijven meegerekend worden, zal de economische toegevoegde waarde en werkgelegenheid nog veel hoger zijn. Rivier de Maas is de belangrijke slagader die dit mogelijk maakt. De Blueports zijn hiermee van groot belang voor de logistieke hotspot Limburg, aldus het rapport Toekomstbestendigheid Blueports (www.Limburg.nl)

(bron schuttevaer.nl) De onderlinge relaties, verbondenheid en samenhang van en met de verschillende havens, maar ook de internationale impact van de Maas-corridor komen duidelijk tot uitdrukking in dit plaatje.

Via de Maas en het Albertkanaal hebben de Blueport havens erg goede verbindingen met de zeehavens Rotterdam en Antwerpen. Maar ook Duitsland is goed met de havens verbonden. 

De Blueport havens zijn erg aantrekkelijk voor het Duitse achterland vanwege de goede (weg- en spoor-) ontsluiting en doordat sluizen in de Maas beter controleerbaar zijn dan de waterstand in de Rijn.

Disrupties zoals Covid-19, de brede klimaatproblematiek/klimaatmitigatie*, de overvloedige regenval van de zomer 2021 en de extreme droogte in 2019 en 2020, bieden vanuit bedreigingen, ook weer kansen voor een meer veerkrachtige inrichting van de bedrijven zelf en van de scheepvaart. Daarbij gaat het niet alleen over de watergebonden bedrijven, maar zeker ook de bedrijfsmatige en andere ontwikkelingen in de periferie van de havens. 

*maatregelen om de omvang of snelheid van de opwarming van de aarde te beperken[M1] 

Het rapport maakt melding van belangrijke trends en ontwikkelingen, te weten de verandering in ladingstromen, aanpassingen in de infrastructuur, vergroting van de schepen, de vergroening van de energietransitie, digitalisering, de sterke stijging van de e-commerce en de opkomst van de circulaire economie. 

In het rapport worden 3 pijlers genoemd waarop de doelstellingen van de Blueports zijn gebaseerd, te weten:

• Groei van de economische toegevoegde waarde, werkgelegenheid en overslag volumes
• Sterke inzet op verduurzaming
• Innovatie en digitalisering. 

Om die doelstellingen te kunnen behalen acht Blueports het wenselijk om samenwerking tussen de havens te intensiveren. Hierdoor kunnen de Blueport havens als economische drijver nog krachtiger en concreter naar voren worden gebracht bij stakeholders, zodat integraal beleid uitgevoerd kan worden en groei van de havens met draagvlak gewaarborgd wordt.

Om het scherper stellen van de doelstellingen en deze meer uitvoerbaar en hanteerbaar te maken c.q. een nieuw en modern perspectief te bieden, wordt hier verder ingegaan op principes van de Blue Economy zoals Gunther Pauli dit o.a. in zijn boek Blauwe Economie (2012 Paradigm Publications)  heeft beschreven. Voorts wordt aangesloten bij de door IBI2 ontwikkelde modellen en aanpak voor de verduurzaming van (vrijwel) alle facetten van de economische en regionale ontwikkeling. Daarbij wordt ook aansluiting gezocht bij de doelstellingen zoals het Akkoord van Parijs heeft aangegeven, te weten de SDG’s. 

Het Actieplan gaat over een aantal typen van acties te weten:

• Ontwikkelpunten op basis van de huidige sterkten en zweten
• Aanpassingen om sterk te blijven
• Het toekomstbestendig maken van Blueports
• Acties met betrekking tot overleven.

Daarbij worden een drietal mogelijke ontwikkelden genoemde zoals daar zijn:

• Samenwerkingsverband Blueports – zoals het nu is
• Een nauwer samenwerkingsverband – zoals bijv. In Twente
• Zeer nauw samenwerkingsverband, bijna functionerend als een haven, zoals bijvoorbeeld het Havenbedrijf Rotterdam.

In alle drie de paden komt het begrip “draagvlak” pregnant naar voren. Bezien vanuit de principes van de natuur, Blue Economy  en SDG’s liggen hier mogelijkheden om de kracht van synergie en samenwerking, maar ook van kennis en ervaring, die op verschillende plekken aanwezig is (en zeer waarschijnlijk onderbenut is), te benutten voor de doorontwikkeling van de havens en van het achterland daarvan. Daarbij is het nuttig om een overeenkomstig denkkader  te hanteren en  daarbij gebruik te maken van de diversiteit en kruisbestuiving in de directe omgeving en regio.   

De Ontwikkelpaden 2 en 3.In deze ontwikkelpaden komt het belang van draagvlak en samenwerking nog pregnanter naar voren. “Gezamenlijke analyse , gezamenlijke voordelen, gezamenlijke communicatie, communicatiestrategie en marketing “ zijn belangrijk voor de samenhang en  de verdere economische en maatschappelijke ontwikkelingen. Ook hier zijn de bovengenoemde principes zeer bruikbaar om een veerkrachtige regio, industrie en maatschappij te creëren.

---